در کتاب ریاضی پایه یازدهم، فصل دوم و هندسه یک پایه دهم، ما با قضیه تالس و تشابه آشنا میشویم. ملاحظه میکنید که از تناسب و خواص تناسب استفاده زیادی میشود. پس بهتر آن است که ابتدا با تناسب و خواص آن کاملاً آشنا شویم. در نهایت قادر خواهیم بود در قسمت بعد، یعنی قضیه تالس و تشابه، از خواص تناسب بهره ببریم.
تعریف تناسب
رابطه بین دو نسبت را تناسب می گویند واین رابطه از نوع تساوی است وقتی دو نسبت با هم برابر باشند می گوییم با هم تناسب دارند یا به بیان دیگر متناسب هستند پس نسبت رابطه بین دوعدداست وتناسب رابطه بین دو نسبت که این دو مفهوم مفاهیمی کلیدی در ریاضیات وهندسه وسایر علوم می باشند.
خواص تناسب
خواص تناسب عبارتند از:
- طرفین وسطین
- تبدیل حاصلضرب به تناسب
- تعویض جای طرفین با وسطین
- معکوس کردن تناسب
- ترکیب نسبت در صورت یا مخرج
- تفاضل نسبت در صورت یا مخرج
1– طرفین وسطین
اثبات:
اگر هر دو صورت را در \( \LARGE bd \) ضرب کنیم داریم:
و در نتیجه داریم:
2– تبدیل حاصل ضرب به تناسب
هر حاصل ضرب را می توان به یک تناسب تقسیم کرد.
اثبات:
طرفین را به \( \LARGE db \) تقسیم میکنیم:
و در نتیجه داریم:
نکته ۱: می توان طرفین را به \( \LARGE ab \) یا \( \LARGE cd \) یا \( \LARGE ac \) تقسیم کرد، در این صورت تناسبهای زیر بدست می آید.
پس می توان هر حاصل ضرب را با توجه به مسئله مورد نظر به 4 نوع تناسب تبدیل کرد.
3– تعویض جای طرفین با وسطین
در هر تناسب می توان جای طرفین را با هم یا جای وسطین با هم عوض کرد، تناسب بدست آمده یک تناسب درست است.
اثبات 1:
طرفین را در \( \LARGE bd \) ضرب میکنیم و داریم:
به این ترتیب داریم:
و در نهایت، طرفین را به \( \LARGE ab \) تقسیم میکنیم و خواهیم داشت:
اثبات 2:
طرفین را در \( \LARGE bd \) ضرب میکنیم و داریم:
به این ترتیب داریم:
در نهایت طرفین را به \( \LARGE dc \) تقسیم میکنیم و در نتیجه خواهیم داشت:
4– معکوس کردن تناسب
اثبات :
طرفین را در \( \LARGE bd \) ضرب میکنیم و داریم:
طرفین را به \( \LARGE ac \) تقسیم میکنیم:
جای طرف اول و دوم را برعکس کنید:
5– ترکیب نسبت در صورت یا مخرج
الف ) ترکیب نسبت در صورت
اثبات: کافی است، طرفین را بعلاوه یک کنیم.
و در نتیجه خواهیم داشت:
ب ) ترکیب نسبت در مخرج
اثبات:
معکوس کردن:
طرفین را بعلاوه یک میکنیم:
معکوس کردن تناسب:
6– تفاضل نسبت در صورت یا مخرج
الف ) تفاضل نسبت در صورت
اثبات:
طرفین را منهای یک میکنیم:
و در نتیجه خواهیم داشت:
ب ) تفاضل نسبت در مخرج
اثبات:
معکوس کردن:
طرفین را منهای یک میکنیم:
معکوس کردن تناسب:
حتما در ادامه پست قضیه تالس و تشابه مثلث ها را مطالعه کنید.
ویدیو از تناسب وخواص تناسب
در این ویدیو نتایج نسبت وتناسب که در کتاب هندسه دهم ریاضی آورده شده برای شما آموزش داده شده است
آخر کلاس تناسب و خواص تناسب
قشنگترین نکته مبحث تناسب و خواص تناسب برای من، پیبردن به خلقت بینقص خداوند است. خدایی که هر مخلوقی را در این دنیا براساس قواعدی معین آفریده. به شکلی که هر چیزی در این دنیا با محیط پیرامون خود و حتی با خودش در تناسب است.
شما عزیزان به کمک بحث تناسب و خواص تناسب میتوانید در بخش های، تشابه، تالس و روابط طولی مثلثاتی از آنها استفاده کنید. ما سعیمان بر آن بوده همه مفاهیم و آموزش ها را در برگیریم و هیچ جای ابهامی برای شما نگذاریم.
هر گونه سوال و یا نظرتان از این نوشتار آموزشی را با ما در قسمت نظرات مطرح کنید. گروه آموزشی ریاضیکا به سوالات شما عزیزان به سرعت پاسخ خواهد داد.
عالیه?
ممنون بابت زحماتتون
ایکاش ویدیو هم تو سایتتون داشتید
ولی با این حال سایتتون فوق العاده اس
سلام دوست عزیر
خیلی خوشحال شدیم که براتون مفید واقع شده بود.
حتما در آپدیت های بعدی ویدیو رو قرار میدهیم.
دمتون گرم
خوشحالیم که براتون مفید بود 😉
سلام در اثبات ویژگی چهارم نوشتید تقسیم بر ac می کنیم آیا دلیلی بر مخالف صفر بودن آن وجود دارد
سلام و عرض ادب
همیشه در تقسیم بر یک عبارت جبری شرط مخالف صفر بودن آن در آن مستتر است، چون مخرج صفر بی معنی است.
موفق باشید.
فک نکنم با این آموزشتون، توی مرحله های مسائل مثلثات هنگ کنم?
خیلی مفید بود. مرسی از شما.
سلام و عرض ادب
ممنون از انرژی و پیام پرمهرتون و خوشحالیم از اینکه براتون مفید واقع شده.
موفق باشید.
خیلی خوبه.ممنونم..
سلام عرض ادب
ممنون از دیدگاه مثبت و نگاه مهرآمیزتون.
موفق باشید.
ویژگی ششم را توصیح و اثبات نکردید
با سلام وادب
دوست عزیز با دقت بخونید اثباتش هست
عالی
عالی
با تشکر از زحماتتون . همه ی حالات رو به خوبی گفتین ولی
اگه ترکیب قسمت 5 و 6 رو هم اضافه میکردین ، کامل کامل میشد.
(c+d)/(c-d) = (a+b)/(a-b)
سلام ممنون از دیدگاه شما
wow
عالی بود واقعا ممنونم
با سلام
ممنون از نظر لطف شما
عالی بود فقط استاد از کجا بفهمیم کیا از اینا استفاده کنیم؟